- Øvre reintal blei fastsatt for Finnmark i 1984 og 1987. Sidan har det skjedd ei kraftig nedbeiting. Kan vi vente at det snart kjem nye tal som tar omsyn til dette?
- Det er no igang ein prosess for å få fram nye tall, vi vil sjekke både satelittdata over beiteområda og slaktevekter. I løpet av eit halvt års reknar vi med å kunne legge fram nye tal over ka vi meiner er forsvarlig. Det har vore mye synsing, og eg vil vere varsam med å seie konkrete tal i dag, men eg vil tru desse ti år gamle tala er for høge i dag. Det er vinterbeite og høstbeite som er minimumsfaktoren.
- Dette er eit reint politisk spørsmål. Vi kan bare uttale oss om det faglige grunnlaget. Det er reindriftsstyret og ikkje administrasjonen som skal avgjøre det. Konklusjonen på forhandlingane med NRL er at ein ikkje skal sette noko øvre reintal. Dersom øvre reintall skal ha ein varig verknad må ein samtidig begrense muligheten for å auke reintalet for dei som har under denne grensa.
- Har ein gjort berekningar av verknadane for reintalet. Kor langt ned må ein gå for at det skal monne?
- Ei grense på 600 rein vil ikkje ha stor verknad, eit tal på 400 vil derimot ha stor verknad.
- Nokre reinbeitedistrikt har i dag langt større reintal enn det lovlige. Ka kan dokker gjøre for at regelverket blir etterlevd her?
- Det er eit vanskelig spørsmål. Vi må innrømme at vi i dag ikkje har midler for å sørge for at det blir etterlevd. I nokre distrikt er det så mange driftseiningar at ei nedskjæring blir eit spørsmål om fordeling av fattigdom. Det er og nokre saker som ventar på rettslig avklaring, f.eks. reinbeitedistrikt 40, Bæskades
- Forslag til ny distriktsinndeling er no sendt til høring og grundig behandling. Men samtidig har ein gjennom statsfinansiert gjerdebygging i praksis gjennomført mye av denne distriktsinndelinga. Vil ikkje det seie at dei virkelige vedtaka blir gjort av NRL/ LD, mens folkevalde organ ikkje kan gjøre anna enn å strø sand på?
- Det er litt sterkt sagt, utan gjerde vil ein ikkje klare seg i dagens reindrift. Sjølve distriktsinndelinga har relativt lite med gjerdebygginga å gjøre. Også blant dei som står bak gjerdebygginga er mange skeptiske til forslaget til ny distriktsinndeling. Distriktsinndelinga har no vore på høring og vil bli behandla av områdestyret og reindriftsstyret. Vi må bare konstantere at reineiere ikkje har vore med i utarbeidinga av forslaget, dette kan vere ein svakheit.
- Også i framtida vere behov for ulike typer arbeidsgjerde. Men for større skillegjerde er det for tida ikkje fleire planar. Dei gjerda som er vedtatt er i ferd med å bli reist, den siste løyvinga til dette er i år. For framtida bør ein konsentrere gjerdebygginga til barmarksbeite. Og ein bør vurdere om ikkje ein del av dei gjerda som står kan rivas.
- I Min Áigi 25.2.94 seier du at det og trengs omstilling innafor reindrifta, og at om denne lukkast treng kanskje ikkje så mange å avvikle. Har det skjedd noko i retning av ei slik omstilling?
- Det skjer muligens ei politisk omlegging der ein legg større vekt på andre inntekter, bl.a. har reindriftsavtalen no fått ein eigen protokoll om dette. Ein byrjar igjen å sjå vidare på reindrifta enn bare produksjon av kjøtt og skinn, i hovedsak gjeld det direkte reindriftstilknytta tiltak som vidareutvikling av produkt frå rein, duodji og turisme. Her legg ein spesielt vekt på arbeidsplassar for kvinner.
- Ka vil reindriftsadministrasjonen gjøre for å legge forholda til rette for at fleire kan bli i reindrifta?
- Det er svært avgrensa ka vi kan gjøre. Vi er i første rekke satt til å forvalte reindriftsavtalen.
Aner vi ein liten underliggande kritikk av dei politiske vilkåra dei er satt til å forvalte? Vi finn det best å la spørsmålet ligge og pendlar over på skolen og den jobben Meløy har drive med dei siste åra.
- Først og framst har vi dei siste åra bygd ut 3-årig reindriftsutdanning og tilbod som gir studiekompetanse. Når det gjeld vaksenopplæring har vi i for liten grad vore på banen. Skolen har vore i ein oppbyggingsfase, vi har ikkje vore flinke nok til å marknadsføre oss. Men eit anna spørsmål er om det er skolane sitt ansvar å finne opp kurs, vi saknar initiativ frå reindrifta og næringslivet ellers. Det er og eit problem at Arbeidskontoret ikkje vil gi støtte til dei som ikkje er heilt ute av yrkeslivet. Her er omstillingsprogrammet og ganske firkanta. Ein har ikkje klart å definere målgruppene for utdanningstilboda, og samarbeidet har ikkje fungert godt mellom omstillingsstyret, arbeidskontoret, reindrifta og skoleverket.
- Du seier i intervjuet i Min Áigi at det er bra om reineigarar sjølv kan drive vidareforedling av kjøtt. Omstillingsprogrammet åtvarar derimot mot heimeprodusentar fordi dette kan gå ut over kvaliteten.
- Eg ikkje bekymra for at det ikkje er hygienisk. Eg ser positivt på at reineigarar startar småbedriftar med vidareforedling, vi har fleire gode eksempel på dette.
- Vil ein slik produksjon kunne komme i strid medEØS-avtalen?
- Det veit eg ikkje nok om. Det ville i såfall vore sterkt i strid med samisk tradisjon.
- Forgjengaren din, Ole K. Sara har sagt at målet med omstillingsprogrammet for Indre Finnmark er å redusere antallet driftseininger. Er du enig i dette?
- Innafor nokre distrikt er det openbart overfullt for å oppnå akseptabel inntekt. Men etter mitt syn har omstillingsprogrammet for einsidig fokusert på dette. Det at det blir færre driftseininger treng ikkje bety at det blir færre rein.
- Det blei bestemt den gang i 1978 og mye har jo endra seg sidan den gang. Dei siste åra har tendensen vore at samiske institusjonar blir plassert i samiske område. Og reindrifta ein jo klart ein samisk næring. Flytting har førebels ikkje vore oppe til diskusjon, men eg vil ikkje sjå bort frå at det kan bli aktuelt i framtida.
- Men er Reindriftsadministrasjonen ein samisk institusjon?
- Forvaltninga kan knapt kallas samisk i dag. Det vil sjølvsagt hjelpe om ein får Sametinget sterkare inn.
Tabell 1
| Område | tilskot pr driftseining |
| Polmak - Varanger | 53900 |
| Karasjok | 14700 |
| Vest-Finnmark | 15400 |
| Troms | 13800 |
| Nordland | 29400 |
Tabell 2
| a. | Alle over 57 år | 60-85 driftseiningar | 30-35000 dyr |
| b. | Alle < 200 dyr | 194 driftseiningar | 39000 dyr |
| c. | Alle > 1050 dyr | 54 driftseiningar | 55000 dyr |
| d. | Gjennomsnittlig utval av driftseininger | 120 driftseiningar | 27500 dyr |
_____________________________________________________________
Dette er del fem i ein serie på fem artiklar om reindrift. Vil du lese dei andre?
Søkelys på reindrifta 1 Samisk næring - norsk styring
Søkelys på reindrifta 2 Overbeite
Søkelys på reindrifta 3 Mislukka omstilling
Søkelys på reindrifta 4 Kem skal styre reindrifta?
Søkelys på reindrifta 5 Skepsis til distriktsinndeling
______________________________________________________________________
Fleire artiklar om samiske spørsmål
Til startsida