Trykt i Klassekampen i serien "Sett frå Polen" 23.2.2000
Hau! Hau! Eller Voff! som eg har hørt at hundane seier i Norwegia. Eg heiter Morda og har no overtatt denne spalta. Eg har hørt at denne avisa er svært glad i å lage revolusjon. Det er eg og, og no har eg laga revolusjon i spalta «Sett frå Polen». Og det har eg igrunnen full rett til, for hadde det ikkje vore for meg, ville det ikkje vore noko slik spalte i denne avisa.
Får eg først presentere meg. Morda er polsk og betyr snute, og snuta mi stikk eg borti det meste. Snuta mi er svart over og kvit under. Ellers er eg nesten heilt svart. Eg er ein halv meter lang og snart sju år gamal. Eg er ei heilt ekte blanding av kasjubisk gjetarhund og polsk gatehund. Det kan til og med hende det er litt tysk gatehund i meg, ettersom byen eg bur i ein gong var tysk og det seiast at nokre av formødrene mine skal ha overlevd både krig og rasering og påfølgande etnisk reinsking.
Morda Glowacka er kasjubisk gjetarhund og bur i Gdansk
Eg bur i ei blokk i eit område som heiter Morena. Eingong var her to landsbyar som heitte Piecki og Migowo, men det var før mi tid, og no er det nesten ingen kyr og ingen grisar her lenger. No er det bare nokre tusen hundar og nokre hundre katter her. Også alle dei menneska vi passar på, da.
Jobben min er å gjete ein familie på tre. Kvar dag må eg sørge for at dei får frisk luft og ein gåtur så dei ikkje rotnar opp og blir for feite. Hadde det ikkje vore for meg hadde både Mamma og Pappa blitt sittande med dei dumme datamaskinane sine heile dagen. Og Bestemor på 85 år hadde aldri vore så sprek om ikkje eg hadde gått tur med ho kvar dag og følgt ho til butikken.
Ein gong hadde eg ein annan familie enn dei eg gjetar no. Eg hadde til og med ein mamma som var hund, akkurat som eg. Det er ei veldig trist historie, for mammaen min blei overkjørt av ein bil og var plutselig heilt daud, og vi fem små kvalpane var aleine i verda. Så den kona som mammaen min hadde gjeta, tok oss kvalpane i ei korg og gikk til ein arbeidsplass i nabolaget. Der fann vi ei som trengte ein hund til å passe på seg. Og sidan har eg gjeta henne og bestemora hennar.
Pappa har ikkje alltid budd hos oss. Da eg var ganske liten kvalp, dro eg med mamma på padletur. Og i kajakken og teltet til Mamma kom det ein framand mann som snakka eit rart språk eg ikkje hadde hørt før. Eg syns han var litt rar, men han hadde verdas beste sovepose, og så likte han å leike med meg. Så eg forsto snart at det hørte til jobben min å gjete han og. Eg passa på at Mamma og den mannen ikkje kom bort for kvarandre. Men om dei blei for mye opptatt av kvarandre, da sa eg frå. Han var elles ikkje lett å passe på. For ikkje før hadde han vore her i eit par veker, så var han vekk. Han var reist til ein plass som heitte Norwegia, sa Mamma.
Og nokre gonger blei Mamma borte i lange tider. Da var ho og reist til Norwegia, fortalte Bestemor. Det var fryktelig trist. Eg fikk meir enn nok av mat og kos, men det var ingen som gikk lange turar med meg. Korfor kunne ikkje eg vere med til dette Norwegia? Det er ikkje lett å forstå for ein liten hund og visst heller ikkje for folk. Det er nokon som heiter regjeringa, seier Mamma og Pappa. Det finst visst sånn regjering både her i landet og i dette Norwegia. Men den som er i Norwegia er verst. I alle fall for små hundar. For i landet mitt finst det nokre ville dyr som har ein sjukdom som heiter rabies. Den kan smitte både hundar og menneske og er visst fryktelig farlig. Derfor måtte Mamma ta meg med til ein mann i kvit frakk som ga meg ei sprøyte med noko dei kalla vaksine. Det var forferdelig vondt, og lenge etterpå sprang eg fryktelig fort forbi når vi passerte huset der den farlige mannen holdt til. Når eg har tatt den sprøyta kan eg ikkje få sånn rabies og heller ikkje smitte nokon.
Men trur du at den dumme regjeringa i Norwegia vil høre på meg? No har eg hørt at dei har sånn farlig rabies både i Niemcy (Tyskland, omsettaren sin merknad) og Finlandia. Men dei landa er med i noko rart som heiter Unia Europejska, og sjukdommar som kjem derifrå er visst heilt i orden. Mamma og Pappa streva fælt for å ordne sånn at eg kunne komme til Norwegia. Pappa meinte eg ville bli ein veldig god til å gjete rein, han har til og med lært meg å forstå samisk for å førebu meg på jobben. Han hadde skreve brev heilt til noko som heitte Landbruksdepartementet, men trur du det hjalp. Skulle eg til Norwegia måtte eg først sitte eit halvt år i fengsel i Oslo. Men det er ikkje noko liv for ein fri hund, så det sa vi nei til. Så eg får visst aldri oppleve verken å springe etter rein eller jage ryper eller fryse i 40 kuldegrader på Finnmarksvidda. Eg må bli her i Gdansk og jage opp rapphønsa nede ved dammen og gjø til kornkråkene frå balkongen.
Så når ikkje eg og Mamma kunne flytte til Norwegia, måtte Pappa komme hit. Og ein laurdag i fjor var det eit fryktelig styr. Ein masse gjester ut og inn. Og Mamma og Pappa dro avgarde utan meg og kom ikkje igjen før dagen etter. Da hadde begge to ein messingring på fingeren. Og så hadde dei fått eit fryktelig viktig papir som gjorde at Pappa fikk lov å bu hos oss. Men framleis forsvinn han av og til til dette Norwegia. Han må tjene pengar, seier Mamma. Ikkje forstår eg ka han skal med disse pengane. Eg for min del foretrekker kjøttbein, tørka brød og sjokolade. Voff!
Helsing Morda
Til norsk ved Svein Lund
______________________________________________________________
Dette er nummer 5 i ein serie med små artiklar frå Polen. Vil du lese dei andre?
1. Left is right and right is wrong?
2. Med Microsoft mot trygdekonkurs
3. Eitt land, eitt folk, eitt språk
4. Ownice - ei historie om forfall
_____________________________________________________
Fleire artiklar om Polen
Til startsida