Av SVEIN LUND, Gáivuotna (Kåfjord)
Likevel er det to kvænangsværingar som står bak når det ved NSR-landsmøtet i Kåfjord er ei salsutstilling av samisk husflid som er noko av det finaste vi har sett. Håvard Larsen og Eva Britt Varsi kjem begge frå Burfjord i Kvænangen, eller Buvrovuotna i Návuotna som det heiter på originalspråket.
Eva Britt syr vesker i skinn, som ho dekorerer med tinntrådsbroderei og innlagt kråkesølv. For det meste har ho lært seg sjølv gjennom bøker, men noko er bevart gjennom familien frå Tana.
- Men tinntråd, spør vi. Kva har det i Kvænangen å gjøre, er
ikkje det bare ein sørsamisk tradisjon?
- Ja det er det mange som trur. Men det har og vore utbreidd i
nordsamiske område. Men alt som heitte pynting blei jo forbode
av læstadianismen, som særlig har hatt eit hardt grep om
Kvænangen. Før læstadianismen var det vanlig f.eks. å bruke
kråkesølv i belte og brystdukar. No er det igang arbeid med å
rekonstruere den gamle kvænangenkofta, som vi håper vil komme i
bruk igjen.
Håvard lagar knivskaft og slirer i horn, skinn og tre, ved sida
av at han skjærer koppar og kar i trwe. Skinnet er sjølvgarva,
på gamlemåten, fortel han.
Vi undrar oss om det ikkje er vanskelig å finne materiale til
dette.
- Jo, ein er nøydd å vere glad i å gå i naturen, det kjem ikkje
av seg sjølv.
Håvard er og for det meste sjølvlært. Mønstra i utskjæringane er
ikkje spesielle for Kvænangen, men gamle nordsamiske, bl.a.
henta frå gamle runebommer.
Alle varene deira er merka med kvalitetsmerket "Sámi Duodji", og
at det er toppkvalitet kan ingen vere i tvil om.
Men greier dei å leve av dette? Nei, det blir verre. Dei vil jo helst det, men førebels må Eva Britt jobbe halv dag på gamleheimen som aktivitør, mens Håvard og driv med utstopping av dyr og fuglar. Det er ikkje så lett å komme seg inn på marknaden, og i Kvænangen er ikkje salet noko å skryte av. No håpar dei på "Florida-prosjektet", der norsk og samisk husflid skal marknadsførast til amerikanarane. For det er jo ikkje nok å lage fine ting og gjenopplive tradisjonane, ein skal jo gjerne ha eit levebrød og.
Til startsida