Áiggun álgit áibbas álggus. Dá bohtet ođđa dieđut maiddái didjiide geat ovdal leat oahppan ráhkadit fierpmádatsiidduid omd. M$Publisher dahje M$Frontpage bokte.
Leat máŋgga vuogi mo ráhkadit fierpmádatsiidduid.
2 váldovuogi:
1. Automáhtalaččat: Ii oainne kodaid
2. Manuála: Oaidná kodaid. Sáhttá ieš kodet dahje oažžut veahki.
Jus máhttá goappášiid, sáhttá kombineret daid.
1. A. Sierra fierpmádatprográmmat: Frontpage, Dreamweaver osv.
B. "Save as html". Teakstagieđahallan- dahje Čállinbeavdealmmuheaddjeprográmmas (Desktop Publisher)
2. Ieš álgen sierra prográmmain, muhto gávnnahin oalle jođánit ahte lei buoret ieš stivret ja dál lean 4 jahkái dušše geavahan buot álkkimus prográmma mii gávdno: Dábálaš editor, omd. NotePad dahje sullásaš.
Máŋggas jurddašit ahte kodat leat beare váttis dábálaš olbmuide. In leat leamaš ovtta oaivvilis singuin, ja ožžon hui buorre doarjaga go gávdnen girjji, man namma sámegillii livččii "HTML mánáide, 8-88 jagi" (Dađe bahábut orru girji almmuhuvvon dušše duiskagillii ja polskagillii.)
Dan girjji ja iežan vásáhusaid vuođul lean ráhkadan oahpahanvuogi, maid jáhkán ahte sáhttá duođaid geavahit maiddái mánáide, 8 ja 88 jagi gaskkas, dahje vuođđo-, joatkka- ja allaskuvllas.
Buohkat rahpet Notepad / Notisblokk
Álggos mii galgat oahppasmuvvat bártniin, gean namma lea Hans Duommá, dahje Hans Thomas Mikkelsen Logje - HTML
(sárggus)
Son láve bidjat iežas bustávaid juohke sadjái; ná:
<html>sus lea oaivi:
<head></head>ja gorut:
<body></body>
</html>Lehpet juo oahppagoahtán dihtorgiela HTML.
Bargadettiin dus berre leat sihke čállinprográmma ja fierpmádatlogan rabas oktanaga, vai álkit sáhtát molsut daid gaskkas ja oaidnit mo du siidu šaddá.
Ovdal go čálligoađát berre dárkkistit ahte dus lea sámegiel boallobeavdi jođus ja ahte dus lea rievttes kodatabealla. Internet Exploreris deaddilat Vis > Koder ja merket Unicode (UTF8). Dalle galget sámegiel bustávat doaibmat bures.
Mii leat juo čilgen muhtin vuođđokodaid, mat fertet leat mielde juohke dokumeanttas: Juohke html-dokumeantta ferte álgit kodain
<html>ja loahpat kodain
</html>. Dáid gaskkas leat guokte váldooasi; oaivi
<head></head>ja rumaš
<body></body>. Oaivi lea oassi mii ii oidno teakstan šearpmas, muhto mii lea dárbbašlaš vai du siidu galgá leat vejolaš gávdnat.
Oaivvi siste lea deháleamus oassi dokumeantta namma dahje tihttela: <title></title>. Tihttal geavahuvvo ohcamii ja čorgemii, ja dat berre muitalit oanehaččat dan siiddu sisdoalu birra.
De mii čálligoahtit: Raba čállinprográmma (omd. Notepad) ja álggat ođđa dokumeantta. Čále vuođđokodaid, mat fertejit leat mielde juohke siiddus:
<html><head><title></title></head><body></body></html>De čálát siiddu nama <title> ja </title> gaskii ja oanehis teavstta, <body> ja </body> gaskii, ná:
<html>
<head>
<title>Mu vuosttáš fierpmádatsiidu </title>
</head>
<body>Bures! Mu namma lea (ovdanamma) (goargu). Mun lean oahppin (skuvlanamma), (luohkkánamma). Dál lean geahččaleame ráhkadit fierpmádatsiiddu. </body>
</html>
Vurke fiilla, namain siidu1.htm.
Mana fierpmádatloganii ja raba fiilla vai geahčat maid don leat čállán: Dál oainnát dušše teavstta maid leat čállán <body> ja </body> gaskii. It oainne kodaid. Tihttal oainnát bajimusas tihttallinjás ovttas fierpmádatlogana namain.
Raba fierpmádatloganis html-modusa: Čájet > Čájet dokumeantagáldu (Vis > kilde) Dál oainnát fas olles teavstta nugo don leat čállán dan.
Mana fas čállinprográmmii.
Mii áigut geavahit tihttala maiddái bajilčállagin teavsttas. Mearkke teavstta Mu vuosttaš fierpmádatsiidu sáhpániin ja deaddil Ctrl+C. Mana <body> maŋŋái ja deaddil Ctrl+V.
Bajilčálas galgá leat stuora ja buoiddes bustávat. Html-as leat definerejuvvon moadde bajilčállaga (headlines), ja mii válljet dás stuorimus. Čále <h1>ovdal ja </h1> maŋŋil bajilčállaga.
Merkejuvvon bajilčála šaddá automáhtalaččat sierra linjás. Muhto jus háliidat ođđa linjá dábálaš teavsttas, ferte kodet dan maid. Ii abut geavahit Enter-boalu html-modusas. Čále <br> go háliidat ođđa linjá dahje <p> go maiddai háliidat guorus linja ovdal go boahtte bihttá álgá.
Dál teksta galgá leat ná:
<html>
<head>
<title>Mu vuosttáš fierpmádatsiidu </title>
</head>
<body>
<h1>Mu vuosttáš fierpmádatsiidu </h1>
Bures!<p>
Mu namma lea (ovdanamma) (goargu).
Mun lean oahppin (skuvlanamma), (luohkkánamma).
Dál lean geahččaleame ráhkadit fierpmádatsiiddu.
</body>
</html>
Geahča fas fierpmádatloganis mo du siidu šaddá dál.
Ja mii háliidit deattuhit moadde sáni, ja čállit du nama stuora bustávaiguin, skuvla- ja luohkkánama vinju bustávaiguin ja geahččaleame buoides bustávaiguin. Dan mii dahkat ná:
Mu namma lea <font size= +1>(ovdanamma) (goargu)</font>. <br>
Mun lean oahppin dás: <i>(skuvlanamma), (luohkkánamma)</i>. <p>
Dál lean <b>geahččaleame</b> ráhkadit fierpmádatsiiddu.
<META NAME="Keywords" CONTENT="Čoavdasánit">
<META name="description" content="Oanehis čilgehus">
De ferte dieđusge lonuhit "Čoavdasánit" ja "Oanehis čilgehus" dakkariin mii heive juste dán siidui.
Dál mii áiggut ráhkadit leaŋkkaid daid guokte siiddu gaskkas.
Fiillas siidu2.htm čálát loahpas:
<a href=”siidu1.htm”>Vuosttaš fierpmádatsiidui</a>Geahča fierpmádatloganiin mo oidno. Dát cealkka galgá leat alit ja vuolláisárggon. Deaddil alit linjá. Galggat beassat nuppi fiillii. De dagat seammaláhkai dokko;
<a href=”siidu2.htm”>Nuppi fierpmádatsiidui</a>.
Dá lea ovdamearka mo standardfiila sáhttá leat. Buot teaksta mii lea sámegillii galggat lonuhit iežat teavsttain juohke fiillas.
<!doctype html public "-//w3c//dtd html 4.0 transitional//en">Dál máhtát juo vuođđodoaimmaid. Leat máŋga doaimma html:s ja dađistaga sáhtát ee. oahppat mo ráhkadit tabeallaid, rámmáid ja bidjat govaid sisa.
<html>
<head>
<meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=utf-8">
<meta name="keywords" content="Čoavdasánit">
<meta name="description" content="Oanehis čilgehus">
<title>Siiddu namma </title>
</head>
<body>
<h1>Bajilčála</h1>
Teaksta
<p>
<hr>
<a href=”../index.htm”>Mu ruoktosiidu</a><br>
<a href=”mailto=geavaheaddjinama@domena.riika”>Čále munnje</a>
</body>
</html>
Máŋga fierpmádatmeašttirat (webmaster) háliidit ráhkadit buotlágan somás ja «kuuuula» doaimmat, muhto dás šaddá dávjá moivi, ja ádjána guhká rahpat siidduid. Min neavvu lea: ale geavat eará doaimmaid go daid mat dahket du siiddu álkit lohkat.
1. Dus berre leat sierra ohcu (máhppa) iežat garraskearrus gos DUŠŠE leat fiillat maid áiggut almmuhit iežat fierpmádatbáikái. Dán ohcui berret maiddái álggu rájes leat vuolleozut mat vástidit fáttáide man birra áiggut čállit, omd.:
- fierpmadat
- skuvla
- musihkka
- valastallan
- data
(Ohconamain ja fiilanamain berre geavahit dušše bustávaid mat leat eŋgelasgiel alfabehtas.)
Álgosiiddu (ruoktosiiddu) bijat njuolgá fierpmádat-ozu vuollái. Das galgá leat namma index.htm, ii mihkkege eará.
2. Iskka du fierpmádatbáikki dárkkilit. Geahčal golggadit buot siidduid gaskkas ja dárkkis ahte buot leaŋkkat doibmet. Dárkkis maiddái ahte buot sámegiel bustávat leat riekta. Lea buorre geahččalit moadde fierpmádatlogana. Bija olles du fierpmádat-ozu diskehtii ja geahčal lohkat dan muhtin dihtoris mas lea eará fierpmádatlogan ja jus vejolaš maiddái eará operatiivvavuogádat. Buorre fierpmádatsiidu galgá leat seamma buorre beroškeahttá operatiivavuogádagas ja fierpmádatloganis. Easká go dát lea ortnegis sáhtát jurddašit álmmuheami birra.
Dus ferte leat muhtin báiki gosa bidjat daid, du iežat fierpmádatbáiki. Sáhttá leat veahá iežalágan bálvválid gaskkas, mii čájehit dás ovdamearka jus dus lea fierpmádatbáiki Telenoras.
Go bidja fiillaid internehtii geavahat protokolla man namma lea ftp. Windowsas dárbbašat sierra ftp-prográmma, omd WS_FTP.
Ftp-prográmmas fertet čállit du fierpmádatbáikki čujuhusa ja beassansáni ja dan maŋŋil sáhtát sirdit fiillaid fierpmádatbáikki ja iežat ozu gaskkas. Lea veaddjetmeahttun addit čilgehusa mii heive buot prográmmaide, ferte čuovvut čilgehusa du bálvvás ja ftp-prográmmas.
<body bgcolor="yellow"> <font color="red"></font>Tabealla
<table><tr><td></td><td></td></tr></table>Govat
<img src="govva.jpg">
Til startsida